nie od razu
  • Dodatkowe funkcje partykuły nie

    10.01.2021
    10.01.2021

    Czasami można usłyszeć zdania względne z przeczeniem:

    Spytam ją, czy NIE chciałaby pójść ze mną do teatru.


    Od strony logicznej jest ono dziwne, bo raczej nie zakładamy od razu odpowiedzi negatywnej. Moim zdaniem lepiej powiedzieć:

    Spytam ją, czy chciałaby ze mną pójść do teatru.


    Co innego gdy nasza intencja jest przeciwna, np.:

    Sprawdzę, czy w szafce NIE ma karaluchów. - a nie "...czy są karaluchy", bo raczej nikt nie chciałby ich mieć.


    Czy takie zdania rządzą się taką regułą?

  • Nie dotknij! a Nie dotykaj!
    8.11.2018
    8.11.2018
    Szanowni Państwo!
    Zastanawia mnie poprawność wyrażeń nie dotknij, nie owiń, nie spójrz, nie zbliż. Czy taka forma czasownika jest poprawna, czy powinniśmy jednak napisać nie dotykaj, nie owijaj, nie patrz, nie zbliżaj?

    Małgorzata
  • nie pani, tylko pani profesor
    12.09.2013
    12.09.2013
    Witam!
    Jestem uczniem liceum i spotkałem się z dziwnymi pretensjami ze strony nauczycieli za nietytułowanie ich „jak należy”. Problem wynikł z sytuacji, w której pewien uczeń w rozmowie z polonistką powiedział (o innej nauczycielce) pani (dajmy na to) Iksińska, na co jego rozmówczyni gwałtownie zareagowała: „Ale co to jest dla ciebie za pani?! PANI PROFESOR Iksińska!”. Chciałbym poznać państwa opinię na ten temat.
    Z wyrazami szacunku
    B.Ł.
  • nie przyciszyć, ale wręcz przeciwnie
    1.10.2004
    1.10.2004
    Witam Państwa!
    Chciałbym uzyskać odpowiedź na pytanie, jakie jest przeciwieństwo słowa przyciszyć? Można oczywiście używać wyrażenia zrobić głośniej, ale spotkałem się z formami przygłosić, przygłośnić, pogłosić, pogłośnić. Z góry dziękuję za odpowiedź.
    Pozdrawiam
  • Nie wszystkie tytuły zaczynają się małą literą
    27.10.2014
    27.10.2014
    Szanowni Państwo,
    ciekawi mnie, dlaczego tytuły porad są zazwyczaj pisane małą literą. Nasuwa mi się (być może chybiona) analogia do tytułów artykułów prasowych. Przychodzi mi też na myśl, że tytuł mejla zaczynam zawsze od wielkiej litery, sądząc, że w przeciwnym razie popełniłbym błąd. Czy w takim razie przesadzam? A może chodzi o to, żeby już w samym tytule móc eksponować różnice w pisowni, jak w poradzie Pałac Staszica, ale pałac Krasińskich?
    Z wyrazami szacunku Czytelnik
  • Nie wyróżniamy kursywą wyrazów przyswojonych
    7.07.2020
    7.07.2020
    Szanowni Państwo,
    chodzi mi o zapis wyrazów obcych. Obce słowo traci kursywę, kiedy przybiera polskie końcówki fleksyjne, to wiem, ten temat był zresztą tu poruszany, np. https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/zapis-wyrazow-obcych-nieprzyswojonych;14429.html
    Chciałabym jednak spytać, czy takie obce słowo, które raz zapiszę z polską końcówką, wraca potem do swojej kursywy w formie podstawowej (w mianowniku), czy traci ją już w danym tekście na zawsze.
    Z góry dziękuję
    Katarzyna Marczewska
  • nie z imiesłowami
    4.03.2002
    4.03.2002
    Szanowni Państwo!
    Ustawa z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. z 2001 r. Nr 4, poz. 27) stosuje systematycznie pisownię niebędący, jak na przykład w Art. 4. Ust. 4.: „Właściciele mieszkań niebędący członkami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w wydatkach […] na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni”. Budzi to moje poważne wątpliwości. Ja napisałbym nie będący osobno, ale spotkałem się z opinią, że polska ortografia ostatnio zmieniła sie w tym zakresie i że pisownia razem jest całkowicie poprawna. Będę bardzo wdzięczny za rozwianie moich wątpliwości.

    Łączę wyrazy szacunku,
    Jan Artur Sieńczewski
  • Pędzi nie lotem, ale cwałem burza. Przecinek po zwrocie imiesłowowo-przymiotnikowym
    3.01.2016
    3.01.2016
    Jaką interpunkcję zastosować w zdaniu: Pędzi nie lotem a cwałem burza?
    Czy zwroty imiesłowowo-przymiotnikowe trzeba oddzielać przecinkami?
  • Czasownik dokonany od rzeczownika renowacja

    19.04.2024
    19.04.2024

    Dzień dobry,

    w ostatnim czasie byłem świadkiem dyskusji w której nastąpiło stwierdzenie, że słowo „zrenowować” nie istnieje. Jak wygląda w takim razie sprawa słów pochodzących od „renowacja”? Czy „zrenowować” jest poprawną formą przeszłą?

  • Historii pisowni nie z formacjami typu imiesłowowego
    9.01.2018
    9.01.2018
    Szanowna Poradnio!
    Chciałbym zapytać czy wyraz nie ściganych piszemy razem czy oddzielnie w następującym zdaniu?

    Art. 44. Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw, nie ściganych z przyczyn politycznych, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, ulega zawieszeniu do czasu ustania tych przyczyn.

    Wydaję mi się, że jest to liczba mnoga imiesłowu przymiotnikowego, więc jego pisownią powinna być forma nieściganych, tak jak nieścigany.
    Powyższy tekst pochodzi z Konstytucji RP. Została ona wprawdzie uchwalona dnia 2 kwietnia 1997 roku, a pierwsza uchwała Rady Języka Polskiego tycząca się właśnie imiesłowów weszła w życie 9 grudnia tego samego roku, jednak powyższa zasada pisowni istniała już wcześniej. Użycie pisowni rozdzielnej w przypadku tego słowa jest obecne w źródłach, jednak datowane są one na XIX w. bądź wczesne lata XX wieku. Ze względu na datę powstania przedmiotowego zdania oraz na jego treść trudno jest się doszukać w powyższym tekście sensu użycia pisowni rozdzielnej, czy „świadomej” intencji jej użycia, o której wspomina Rada.
    Również na stronie PWN jest zasada nr [168] 45.3., oparta o powyższą uchwałę, która określa, że przed wejściem w życie tej uchwały, regułą było pisać imiesłowy przymiotnikowe łącznie. W obu przypadkach, użycie pisowni rozdzielnej w przedmiotowym zdaniu wydaje się nieuzasadnione.
    Z pozdrowieniami i życzeniami pomyślnego Nowego Roku,
    Łukasz Pawlikowski
Przeglądaj słowniki
Przeglądaj Słownik języka polskiego
Przeglądaj Wielki słownik ortograficzny
Przeglądaj Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego